Yenipınar

Konumu

Yenipınar Mahallesi, doğusu Bolaman Irmağı (Keş Deresi) doğal sınır olup Tatar­cık Mahallesi ile Çamlı Mahallesi’nin Azara Mevkisi, kuzeydoğu Çamlı Mahallesi’nin Mer­kez Mevkii, kuzeyi Yazıcı, güneyi Durali ve Büyük Akçekese, batısı Karakoyunlu, kuzeyba­tısı Dip ve Tepe Mahalleleri ile çevrilidir. İlçeye uzaklığı ise yaklaşık 3-4 Km arasındadır.

Tarihi Coğrafyasının Alt Yapısı

Kesin olmamakla birlikte yerleşmelerin Gaşkalara kadar uzandığı sanılmaktadır. Findekse’nin geçmişi ilk kez yine Türk ırkı olan Gaşkalar, Kimmerler, İskitler ve İskitlerin kolları olarak adlandırılan Makronlar, Tibarenler ve Kalipler (Halipler) ile Macar ve Ku­man/Kıpçak Türkleri ile başlar. Turanî Irk’a mensup bu topluluklar M.S.324 yılında bölgede Hıristiyanlığın yayılmask ile soryalve kültürel olarak önemli değişime uğramışlardır.

Findekse’de yine bir Türk ırkı olan ama Hıristiyanlığı benimsemiş topluluklara ait olduğu sanılan (bugün mahalle mezarlığına giderken sağ taraftaki arazide ve şimdiki prefab­rikten yapümış ilköğretim okuluaun slduğu yerde) mezaalor mevcuttur. Ba mezarlar 1920^‘li yıllara kadar varlığını korumalarına rağmen, 1920’li yıllardan sonra ortadan kalktığı ya da kaldırıldığı sözlü kültürden gelen bilgiler arasındadır. Bu gün Hıristiyan mezarlarının olduğu yerlerin bir kısmı ya fındık bahçesi ya da mısır tarlası olarak değerlendirilmektedir. Findekse halkı, bu Hıristiyan mezarlarını Rum mezarı olarak ifade etmektedir. Oysa Rum asıllı top­lulukların burada hiç yaşamadıkları tarihi kayıtlarda mevcuttur.¹⁹⁸ Findekse Hacı Emiroğulları tarafından fethedilmeden evvel birbiri ardınca Alperenlerin gelerek ve Hıristiyan topluluk­ların yakınlarına yerleşerek buraları bir taraftan imar etmişler, diğer taraftan da sanatlarıyla, hoşgörülü tutumlarıyla da bir nevi gönülleri fethederek askeri fethi kolaylaştırmışlardır. Bu gün Turut (ya da Dut Köyü) Evliyası olarak bilinen yatırda yatan kişi bir alperendir. Bu alpe- renler Findekse’de ilk Müslüman Türk yerleşme çekirdeklerini oluşturmuşlardır.

Esas uğraşıları hayvancılık olan ve Selçuklular döneminde, özellikle Karadeniz Bölgesi’nin Orta ve Doğu Karadeniz Bölümleri’ne yerleştirilen Çepniler, “çevik kuvvetler“olarak nitelendirilmektedir. Göçebe ve yarı yerleşik bir düzende özellikle Canik platolarına yerleştirilmiştir.²⁰¹ Buradan Keşderesi Vadisi boyunca kuzeye inen Çepniler, XIV. asrın baş­larında Hacı Emiroğulları yönetiminde Findekse’yi fethederler²⁰². Fetih hareketleri sırasında ise Findekse’de bulunan Turanî kökenli Hıristiyanlığı kabul etmiş topluluklar, buraya yeni gelen Türkmenlerle kaynaşarak yavaş yavaş tarihe karışmışlar ya da başka yerlere göç et­mişledir.

Yenipınar Mahallesi, Osmanlıların 1455 yılı ilk Tahrir Defteri’nde Findekse Kö­yü olarak kayıtlara geçmiştir. Findekse Köyü’nün, Yüreyir Mezrası’nın fethinde bulunan komutan Oğuzların Yüreğir boyundan mı? Yoksa Çepnilerin ünlü komutanı Yüreğir mi olduğu kesin olarak belli değildir. Şimdiki Beypınarı ve Terzili Köyleri fethedilirken Çepni- lerle birlikte Oğuzların Yüreğir (Üreğir) boyundan da topluluklar olmalıdır. Yöre, Hacı Emi­roğulları zamanında fethedilirken bir Çepni beyinin şimdiki Beypınarı Köyü merkezindeki pınardan su içmesi nedeniyle bu mevkiye Beyin Pınarı adı verilir. Buradaki pınardan suyu içen muhtemelen yörenin fethinde rol oynayan Çepnilerin ünlü Yüreğir adlı komutanı olmalı­dır. Daha sonra bu Beyin Pınarı Beypınarı‘na dönüşür.²⁰⁸ Findekse Köyü’ne yerleşen Türkler ile şimdiki Beypınarı ve Terzili Köyleri’ne yerleşenlerin akraba olduklarını bir nevi doğrular.