Tatarcık

Konumu

Tatarcık Mahallesi, doğusu Yeşilyurt Mahallesi, güneyi Kabataş ilçesi, batısı So- ğukpmar ve Büyük Akçakese, kuzeyi ise Yenipınar Mahalleleri ile çevrilidir. İlçe merkezine uzaklığı ortalama 7-9 km arasında değişmektedir.

Tarihi Coğrafyasının Alt Yapısı

Tatarcık Mahallesi’nin tarihi, Turani ırka mensup Sakaların kolları olan Khalpler, (Kalipler, Halipler)’e kadar uzanmaktadır. Demir madenlerini işletmeleri ve demircilikteki hünerleri ile şöhret bulmuş bir kavimdir. M.Ö. IV. yüzyılda hem Trabzon-Erzurum arasında hem de Ordu ili yakınlarında yaşadıkları bilinmektedir.¹³¹ Herodotos’ta anılan bir halk olup demir işçiliğindeki ustalığı ile ünlüdür. Khalyb sözcüğü de bunların gerçek adı değildir. Eski Helen dilinde “demir” demekti.¹³² Sahil bölgesinde yaşayan Mossonoiklerin uyruğu olan Khalyb’ler, Gümüşhane Bölgesi’nden ayrılarak (M.Ö.VII. yüzyılda) Karadeniz kıyılarına ge­lip bu bölgeyi işgal ederler. İlkçağda Pharnakia olarak bilinen Fatsa ilçesi ile Trapezus olarak adlandırılan Trabzon illerinin arasındaki bölgelerin üst taraftarlarında Tibarenler ile birlikte yaşadıkları bilinmektedir.

Tatarcık Mahallesi’nde de yaşayan Kalipler, madencilikte özellikle demir ve de­mircilik sanatında çok ileri bir durumdaydılar.¹³⁴ Yunanlılara çelik yapımını öğreten Kaliple- rin, Sakalar (İskit)’ın bir kolu olduğu artık bilinmektedir.¹³⁵ Kaliplerin, Ünye’deki¹³⁶ ve dağ­lık Korgan Yöresi’ndeki Tatarcık Mahallesi ile Beypınarı Mahallesi sınırlarında Yalman Or­manı içerisindeki maden yataklarını işlettikleri¹³⁷ ve geçimlerini bu yolla sağladıkları bilin­mektedir.¹³⁸ Tatrrcık Mahallesi’ndeki maden ocüklan köhün Maden Dağı mevkiinde bulun­makta olup sanki açık maden işletmesi özelliği taşımaktadır. Burası köyün ilk kuruluş yeri olup şimdi Tatarcık Mahallesi’nün merkezidir. Kala Kayası Mevkii”nde arazi kazma çalışma­ları sırasında lir sur kalıntısına rastlanır. Yapılan aakeolojik araştırmalor sonucunda külenin büyüklüğü ve ne zaman yapıldığı kesin olarak ortaya çıkacaktır. Bu kalenin kimler tarafından yapıldığı belli değildir. Köyde ilginç mağaral ar da olup bu mağaraların bir kısmının demir madenleri ile ilgili olduğu sanılmaktadır. Bir kısmı ise lahittir. Lahitlerde yer yer tuzaklar bu­lunmaktadır. Köy camisinin yanında yapılan ev harfiyatları esnasında eski dönemlerden kalma kemik parçaları, maden cürufları ile birlikte bir adet kurşun topu (gülle) çıkmıştır. ¹³⁹

Tatarcık Mahallesi’nde Kalipler ile birlikte yaşayan Tibarenler, hayvan yetiştirmek­te de ünlüydüler. Bulundukları yayla toprakları da hayvancılığa elverişliydi.¹⁴⁰ Tibarenler’in Korgan Yöresi’nde de hayvancılık yaparak yöredeki yaylaları kullandıkları ve yaylacılık yap­tıkları muhakkaktır. Bugün Karaovacık Obası’nın Göç Tepesi Mıntıkası’nın doğu kısmından,

Eğricesu Yaylası’ndaki ve Göltepesi’ndeki Hıristiyan mezarları Tibarenler’e ait olmalıdır. Ta­tarcık Mahallesi’ndeki Turam Irk’a mensup bu topluluklar, VI. asırdan sonra yörede Hıristi­yanlığın yayılmaya başlaması ile bu dine girerler.

İlhanlılar, Anadolu’daki hâkimiyetlerini sürdürebilmek için doğudan sık sık getir­dikleri ve Eratnalılar’a bağlı topraklar üzerinde yerleştirdikleri, asker ve sivil insanlardan olu­şan Tatarları egemenlik alanlarına yerleştiriyorlardı.¹⁴¹ Tatarcık Mahallesi’nin Türkleşmesinde, İlhanlılar tarafından doğudan, başka bir ifadeyle Asya’dan getirdikleri Tatar Türklerinin rolü büyüktür. Bu Tatar Türkleri, daha sonra Hacı Emiroğulları zamanında diğer Türk boyları ile hareket ederek Korgan’ın Tatarcık Mahallesi’ne gelmiş ve buraya yerleşerek kendi boylarının adını vermişlerdir.

Tatarcık Mahallesi’nin adı aslında Anadolu’daki Moğol egemenl iğinin kalıntıları olarak bir kimlik tespiti yapmaktadır.¹⁴² 1455 yılı ve Osmanlı sonraki tahrirlerinde¹⁴³ de adı geçen köyün sınırlarının çok farklı olduğu görülmektedir. 1642 yılına gelindiğinde Hoy ve Bü­yük Akçakese Köyü’nün birleştirildiği görülmektedir.¹⁴⁴ Bu dönemde Tatarcık Köyü, şimdiki Tatarcık Mahallesi’nin Bolaman Irmağı kıyısı dışında kalan doğusu ile Yeniköy’ün doğu böl­gesini kapsamnktadır. 1642-1 837 yılları arası sınırı pek değişmese de 1837 yılına gelindiğinde Findekse Köyü (şimdiki Yenipınar Mahallesi) ile birleştiğini görmekteyiz. ¹⁴⁵ İlk kez 1455 yılı Osmanlı Tahrir Defteri’nde geçen Tatarcık Köyü adı, hiçbir değişikliğe uğramadan günümüze kadar ulaşan yedi köyden biridir.¹⁴⁶

Tabloda da açıkça görüldüğü gibi köyde 1576 yılına kadar hane artışı olmasına kar­şılık 1576-1642 yılları arasında büyük bir düşüş olmuştur. 1576 yılında 95 hane olan köy XVI. asrın sonları ve XVII. asrın başlarında büyük bir düşüşle 1642 yılında 2 haneye inmiştir. Kor-gan ilçesinin kırsal kesimindeki bu nüfus azalmasının nedenleri dördüncü bölümde açıklanmış­tır.

Tatarcık Köyü’nün, 1837 yılında Findekse Köyü ile birleştirildiği ve Findekse ma Tatarcık Köyü olarak adlandırıldığı görülür.¹⁴⁸ Birleştirilen bu iki köye ilk kez iki muhtar ve bir imam atandığı görülmektedir. Köyün ilk muhtarları ise Hacı Fettahoğu Mustafa ile yine Hacı Fettahoğlu Salihtir. Köy imamı ise Said Efendioğlu Mustafa Efendi’dir. ¹⁴⁹ Bu arada köy­de medrese yanı denilen yerde bir eğitim öğretim merkezi kurulur. Halkın medrese dediği bu okul iptidai okul yatılı olup, müderrisi Findekse Köyü’nden (şimdi Yenipınar Mahallesi) Hacı- imamoğulları’ ndan Salih Hoca (Salih HACIİMAMOĞLU) 1930’lu yıllara kadar eğitim vermiş­tir.

Tatarcık Köyü, Korgan ve çevresinin fazla nüfus alması nedeniyle 1 925 tarihinde Findekse Köyü’nden ayrılıp müstakil bir köy olarak karşımıza çıktığı görülmektedir.

Tatarcık Mahallesi, bulunduğu yerin hayvancılığa uygun olması nedeniyle XIX. as­rın sonları ile XX. asrın başlarında değişik bölgelerden göç alan köyler arasında yerini alır. Cumhuriyetin ilanından sonra genel asayişin sağlanmasına bağlı olarak 1940 yılına kadar sü­rekli nüfus artı sına sahne olur. 1940-1945 yılları arasında nüfus miktarında bir düşüşün yaşan­dığı görülmektedir. Bunun temel nedeninin ise İkinci Dünya Savaşı’nda seferi birlik ilanı ile genç erkek nüfusun askere alınması ve evliliklerin az olmasıdır. 1940-1945 yılları arasında nüfusun tekrar artmasına karşılık, 1945-1950 yılları arasında azalmaya başladığı görülür. 1955­1990 yılları arasında nüfusun tekrar artmaya başladığı görülür. 1990 yılından itibaren nüfusun sürekli azaldığı ve 2013 yılında 383’ye kadar düştüğü görülmektedir. Bunun da temel nedeni ailelerin geçimlerini sağlamak ve çocuklarına daha iyi eğitim vermek amacıyla başka şehirlere göç etmesidir. Bu dönemdeki göç , önceki dönemlerden farklı olarak ailenin tüm fertleri ile yapılmıştır.

Tatarcık Mahallesi, kurulduğu Khalpler zamanından 30.03.2014 tarihine kadar Ta­tarcık köyü tüzel kişiliğini devam eder. 6360 ve 6447 sayılı kanunlarla Ordu Büyükşehir Bele­diyesi kurulması ile Korgan İlçesi mülki sınırları içerisinde yer alan tüm köylerin tüzel kişiliği 30.03.2014 tarihinde kaldırılmış Tatarcık Mahallesi adıyla Korgan ilçesine bağlanır. Kale, Uluçukur ve Töngel Mevkilerinden oluşur.